25 - 06 - 25
Euskaltzaindiak horrela jasotzen du ahaideren esanahaia:
- Norbaitentzat bere familiakoa beste norbait.
- Espezie batentzat jatorriz aski hurbila den beste espezie bat
Emaginen urteak daramatzagu elkartea barne mailan bizigarriagoa bihurtu nahian. Aspaldi ikasi genuen ez dagoela eraldaketa sozialik eraldaketa pertsonalik eta taldeko eraldaketarik gabe. Horregatik, kanpora begira aldarrikatzen eta sustatzen duguna barne mailan ere lantzen saiatzen gara. Teorietan garatzen duguna, praktikara eramaten, alegia. Batzuetan kanpo laguntza eskatu izan dugu barruko korapiloak askatzeko eta hainbat lanketa egiteko. Beste batzuetan, gure kabuz egiten dugu lan hori eta feminismoak egiten dituen ekarpenak Emagineko barne funtzionamenduan txertatzen ditugu tresna gisa.
Era berean, saiatzen gara gure lan esparrura ekartzen zaintzaren ideia. Izan ere, ulertzen dugu jardun feministaren oinarrietako bat hori dela, eta kanpora begira ez ezik barrura begira ere isla izan behar duela. Horregatik, konpromiso berri bat hartu dugu eta araudi orokorrak ezarritako baimen eta lizentzien logika heteropatriarkala gaindituko duen ahaidegrama feminista txertatu dugu gure lan tresnen artean, beste elkarte eta antolakunde batzuetan egiten ari diren bezala.
Araudi orokorrean, langileen estatutoan zein erreferentziako lan hitzarmenean, logika heteropatriarkalaren arabera xedatzen dira laneko lizentziak. Pertsona batengatik langileak baimen eta lizentziak hartzeko eskubidea du, beti ere zaintza beharrean dagoenak langilearekin odolezko-, ezkontzazko-, izatezko bikotekidezko-ahaidetasuna badu edota elkarrekin bizi badira era ofizialean. Logika horrek ez ditu Emagineko kideon sareak islatzen eta gutxiago beharrak asetzen. Izan ere, gure sareetan bestelako ahaideak ere agertzen dira: lagunak, izebak, bizilagunak, hurbil ditugun beste espezie batzuetako kideak… Gure inguruko sare zabal horiek aitortu eta bertan ematen den zaintza sustatzeko helburua du ahaidegrama feministak. Tresna berri honen bidez, zaintzeko eskubidea gurekin odol loturarik edo afinitate legalik ez duen gertukoengana zabalduko dugu.
Sistemak ezarritako logika gainditu eta, denok zaintzarekiko dugun erantzukizun kolektiboaren ildotik, elkar zaintza sustatu izan da hasieratik Emaginen. Hala, ezkontzazko-, izatezko- zein odol- ahaideetasunik gabeko gertuko pertsonak zaintzeko baimen eta lizentziak hartu ahal izan ditugu bertako langileok. Orain arte, modu informalean hartu ditugu baimen horiek. Orain, ordea, Elkarteak hasieratik izan duen borondatea egonkortzeko eta formalizatzeko tresna jarri dugu martxan: ahaidegrama feminista.
Gure lan funtzionamendu akordio berrian, legeak ezartzen dituen odolkidetasun zein afinitate lotura bidezko bigarren mailarainoko ahaideen zaintza baimenekin batera, zaindu nahi ditugun gertukoak zaintzeko aukera zabalduko dugu ahaidegrama feministaren bidez. Momentuz, orain arte ezagutu dugun baimen sistemaren logika (familian oinarritutakoa) eta ezarri nahi dugun logika berria (ahaidegrama sozio-afektibo feminista) aldi berean osagarriak izango dira, etorkizunean ahaidetasun feministetan sakontzeko baldintzak sortzeko.
Ahaidetasun hitzaren esanahiari jarraiki, gurekin legezko-, zein odol loturarik ez duen gertukoengana zabalduko dugu zaintzeko eskubidea, izan pertsonak zein hurbil ditugun beste espezie batzuk. Azken finean, gure egunerokotasunean estuagoa izan daiteke lagun batekin edo animali batekin dugun harremana, senide batzuekin duguna baino. Sistemak inposatu bezala, ez ditugu familia edo bikote harremanak pribilegiatu nahi. Guk geuk erabaki nahi dugu nor zaintzeko prest gauden, zein diren gure sareak, eta ahaidetasun berriak sortzeko apustua erakundetzen joan.
Uste dugu sistema hau arrakalatzen jarraitzeko, hots, familia deszentralizatzeko, ahaidetasun feministak sortzeko zein elkarrekikotasunean oinarritzen diren zaintzak sustatzeko tresna izan daitekela ahaidegrama. Horregatik, zuen lantokietan ahaidegramaren tresna sortzera gonbidatzen zaituztegu eta horrekin batera, zuen elkarte, erakunde edo lantokian zaintzaren eta bizigarritasunaren inguruko hausnarketa egitera. Segi dezagun ahaidetasun feministak josten!
25 - 05 - 23
2024an ekin zion Larrabetzuko Udalak zaintza sistemaren inguruan gogoetatzeari. Momentuko egoera zein zen hobeto ezagutzeko diagnostiko bat egitetik ekin zion bideari, eta Emagin Elkartea aritu ginen hasierako urrats horretan laguntzen. Diagnostiko horri esker argiago ikusi dira Larrabetzun zaintzaren alorrean momentuan azaleratzen diren beharrak, urgentziak eta gogoak zein diren. Orain, emaitzak esku-artean, zaintzak demokratizatzeko lanean jarraitzea erabaki du Larrabetzuko Udalak eta diagnostikoan agertutako erronkei erantzuteko ekintza plan bat diseinatuko dugu aurten.
Alde batetik, zaintza lanen aitortzan, eta balioespenean sakontzeko ekintzak definituko dira. Baina horrez gain, zaintzaren inguruko diskurtsoak eraldatu eta erantzunkidetasuna sustatuko dutenak, zaintzaileen bizi eta lan baldintzak hobetuko dituztenak, arreta publikoa hobetu eta saretze komunitario sustatuko dutenak. Gainera, modu konkretu batean egingo da bidea, lankidetzan. Izan ere, Larrabetzun 2024tik gaur egunera arte buru belarri lanean diharduen herritar talde bat ari da Emagin eta Udala egiten ari diren lana norabidetzen.
Beste toki batzuetan gai horien bueltan egiten ari direna ezagutzea izango da ekintza plana sortzeko prozesuko lehenengo eginkizuna eta horretarako hiru aukera izango ditugu udara bitarte izango diren esperientzien plaza izeneko dinamikaren bdiez. Bakardadea eta zaintzaileen zaintza hizpide hartuta burutu zen lehenengo esperientzien plaza.
Getxo Zurekin eta Eibar zein Elgoibarko Udaletxeek zaintzako eta etxez-etxeko langileentzat eskaintzen duen doaneko aholkularitza zerbitzua hurbildik ezagutzeko aukera izan genuen bertan. Ekainaren 4an eta 16an beste esperientzia batzuk ezagutzeko hitzorduak izango dira. Pertsona desgaituen errotze komunitarioa izango da gaia lehenengoan eta landa eremua eta eguneko arreta bigarrengoan.
25 - 04 - 03
Esan dezakegu Emaginen lan ildo egonkorra bihurtu dela zaintzaren gaia. Ohikoa da zaintza diagnostikoak edo hauek demokratizatzeko ekintza planak sortzeko prozesuetan bidelagun aritzea Euskal herriko luze zabalean. Prozesu horietan egiten dugun lan teknikoa hobetze aldera, ezinbestekoa da lantzean-lantzean zaintzaren inguruan pentsatzeko tartea hartzea. Gogoetatzerakoan gustatzen zaigu beste batzuk gai honi buruz esaten dutena ezagutzea, baina baita gure ideak beste batzuekin elkarrizketan jartzea ere. Horretarako aprobetxatzen ditugu solasaldiak, hitzaldiak edo, kasu honetan bezala, monografikoak.
STEILASek “Feminismo eta zaintzaren krisia: erronkak eta hausnarketak” izeneko liburuan parte hartzera gonbidatu gintuenean ez genuen zalantzarik izan. Azken aldian bolo-bolo dabilen sistema publiko komunitario baten aldeko apustuak egungo zaintza antolaketari ekarri ahal dizkion onuren inguruan gogoetatutakoak idatziz jasotzeko aprobetxatu dugu parada. Bereziki komunitario hitzak iradokitzen digunaren inguruan jarduten dugu Steilasentzat idatzitako artikuluan, honen mugez baina, batez ere, aukerez.
Gure artikuluarekin batera, beste 10 idazki datoz liburuan . Bertan topatuko ditugu Maider Barañano, Urzuri Castello, Arantza Fernández de Garayalde, Lore Lujanbio, Isabel Otxoa, Marina Sagastizabal, Arantza Urkaregi, Begoña Zabala eta STEILASeko Idazkaritza Feministak zaintzari buruz egindako hausnarketak.
Liburua PDFan deskargatu daiteke, hemen klik eginez.
25 - 04 - 01
Beste urte batez martxan dauzkagu Indarkeria Matxistaren prebentziorako guneak eta arreta zerbitzuak. 2025eko udaldira iritsi aurretik jada lanean gabiltza, eta aipamen berezi bat egin nahi diogu urteko lehen zerbitzuei, hauek txotx denboraldian eskaini ditugu bai Astigarragan, bai Hernanin.
Ukaezina da, nahiz eta espazio, egoera eta modu anitzetan ematen den indarkeria matxista, jai guneak gertakari hauen eszenatoki nagusi direla. Jai parekide eta askeak nahi ditugu gure herri, auzo eta hirietan, eta hori sustatzeko lanean gabiltza. Udara honetan gure zerbitzuak Euskal Herri osoko txoko ezberdinetan egongo dira; informazio gune gisa, arreta puntu presentzial bezala, bai eta arreta telefono moduan.
Denbora bat igaro da zerbitzu hauen banaketa eman genuela Emaginetik. Egindako ibilbideak eta bizitako esperientziek jaietan ematen diren indarkerien inguruan sakontzeko gailuak sortzera eta hobetzera eraman gaitu. Informazio guneak, sentsibilizaziorako baliabide ezagunak dira gaur egun, eta erreferentzialtasun handia dute herritarren artean. Arreta puntuak, aurrez aurreko arreta gisa, gailu oso baliagarria bilakatu dira ere hainbat lekutan. Bertan, lehen esku hartze bat ematen dugu, leku seguru bat. Horretaz gain, telefono bidezko arretak ere izango ditugu udaldi honetan.
Festa parekideen aldeko apustu bat eginez, adi egon gure sareetara, jai guneetan elkar topatuko gara!
25 - 03 - 19
Zaintzen lanak, landa eremuan ere beste territorio batzuetan dituen aldagai berdinak ditu: erabat feminizatuak daude, gutxietsiak dira zein aitortzarik gabeak, familiarizatuta daude, eta klaseak zein migrazio estatusak zeharkatzen dituzte. Gainera, zerbitzu publikoen eskasia dago, eta eremu pribatuak pisu handia du. Hala ere, baditu hainbat berezitasun, aipagarriak egin zaizkigunak azken hilabeteotan Emagin elkartetik Euskal Herriko landa eremuan zaintza esparruan lanean jardun dugunean.
Hasteko, landa eremuaren maskulinizazioa aipatu behar da. Datuetan ikusi dugunez, ohikoa da landa eremuetan gizonezko gehiago bizitzea emakumezkoak baino. Emakumeen migrazioari, bereziki gazteenari, zor zaio hori eta. Emigrazio horren atzean identifikatu daitezke lanaren banaketa soziala, nekazaritza-jabetzaren herentzia-sistema edota emakumeek familia-eremutik kanpo laneratzeko eta gizarteratzeko aukera urriek duten eragina. Bigarrenik, landa-biztanleriaren zahartzea aipatu behar da ezaugarri orokor gisa zeinak zuzen zuzenean eragiten duen bertako emakumeengan. Landa-ingurunean mendekotasun-egoeran dauden pertsonekiko bizikidetza areagotu egiten da eta horrek zaintzaileen lan-karga handitzen du, emakumeak oro har, eta, aldi berean, murriztu egiten ditu lanean, politikan edo gizartean parte hartzeko aukerak.
Bizitzaren iraunkortasunari, zaintzari eta etxeetako elikaduraren erantzunkizuna hartzen dutenen bizitzak ez daude inondik inora erdigunean.
Landa inguruneko emakumeei buruz hitz egiten dugunean argi esan behar da historikoki euren ingurunearen zaintzaile ere izan direla. Oso gutxira arte, Euskal Herrian, oro har, emakume landatarrak nekazariak izan dira. Jakin, badakigu, sistema patriarkalak emakumeek egindako lanei erabateko balioa kentzen diela, are eta gehiago bizitzaren iraunkortasunaren gainetik kapitalaren metaketa lehenesten den garaian. Horregatik, bizitzaren iraunkortasunari, zaintzari eta etxeetako elikaduraren erantzunkizuna hartzen dutenen bizitzak ez daude inondik inora erdigunean.
Baserriek emakumeei esker funtzionatu dute, langile nekaezinaren ideiari lotuta. Etxea zaindu dute, etxean bizi direnak, ingurua zaindu dute, eta, gainera, baserriko lan banatuak ere eraman dituzte aurrera. Horiek gainera ikusezinak izan dira, gizonen lanetan jarri baita begia. Ekoizpen zuzenarekin lotutakoak hartu du landa eremuan ere garrantzia eta emakumeen funtzioak behar beste aitortzarik ez du jaso. Horrek, zaintza lanen zein emakumeei egokitutako lanen gutxiespena eta zokoratzea ekarri du.
Hori ikertzen eta partekatzen jardun dugu esan bezala, Bortzirietan, Larrabetzun eta Zaldibian. Urtarriletik aurrera Sakanan ere errealitate hori hobeto ezagutzeko lanean izango gara.
24 - 12 - 20
Pixkanaka-pixkanaka politika publikoen agendan ari da sartzen zaintzaren gaia, mugimendu feministak egindako lanari eta interpelazioari esker. Geroz eta gehiago ari da nabarmentzen ordezkari politikoen diskurtsoetan, eta, adinekoen arreta ereduarekin bereziki, ari dira praktika batzuk aldatzeko lanean. Hain zuzen ere, tokiko administrazioak dira gaur egun kezka berezia agertu dutenak, eta prozesu parte hartzaileak abian jarri dituztenak zaintzaren antolaketa berri eta bidezkoak sustatzeko.
Horietako batzuen bidelagun ari da izaten Emagin Elkartea. 2022tik aurrera, Andoainen, Hernanin eta Usurbilen aholkularitza eta dinamizazio lanetan ari gara, izan zaintza taldeak laguntzen, talde eragileetan programazioan zein ekintzetan ikuspegi feminista txertatzen edota ekintza planak aurrera eramateko elkarlanean. Horrez gain, Larrabetzu, Zaldibia, Orio, Bortziriak eta Sakanan zaintza lanen diagnostiko prozesuak abiatu ditugu, lehen lerrora ekarriz historikoki heteropatriarkatuak desjabetu dituen emakumeak, zaintzaileak. Horietan jarri dugu arreta, profesionalki jardun edo harreman afektiboak tarteko zaindu.
Ez dugu nahi izan adinekoen zaintzan edota menpekotasuna artatzen duten baliabideetan zentratu, nahiz eta jakitun garen, horrek pisu nabarmena hartzen duela gizartean dugun erronkarengatik eta horrek dakarren lan zamarengatik; hots, urgentziengatik. Zabaldu nahi izan dugu ikuspegia eta saiatzen ari gara tokiko politiketatik gaur egun emakumeok pairatzen dugun zapalkuntza eta diskriminazioa zaintzatik ere hankaz gora jartzen.
[edm_gallery gallery_ids=”6985,6986,6987,6988,6989,6723″ gallery_layout=”masonry” gallery_col_padding=”10px” _builder_version=”4.27.4″ _module_preset=”default” global_colors_info=”{}”][/edm_gallery]
