25 - 10 - 02
Duela pare bat urte Emagineko kideongana ate-joka etorri ziren emakume* militante batzuk, torturak jasandakoak guztiak ere, eta Nafarroako Torturatuen Sarean bertan edo horren bueltan torturaren aurkako dinamiketan ekinean zebiltzanak. Torturak eragindako bortxak izendatzeko, aletzeko eta ulertzeko analisi feminista bat osatzeko behar kolektiboa azalerazi ziguten: marko feminista bat eraikitzearen garrantziaz ohartarazi gintuzten. Adierazi zigutenez, ez zuten testingantza-bilduma bat osatzeko premiarik sentitzen, bestelako behar batek eraman zituen gurekin biltzera: bizitako bortxa-egoera eta bortxa-gertaera horiek berrinterpretatzeko tresna bat elkarrekin eraikitzeko gonbidapena egin nahi ziguten, betiere feminismoa iparrorratz izanda.
Ezin dugu bazter utzi ukaezina dena: emakume* torturatuek (eta, geure ustez, gizon torturatuek ere) indarkeria matxista pairatu dute, batez ere inkomunikazio-garaian, baina ez hor bakarrik. Indarkeria-mota horiei, aldiz, feminismotik beste indarkeria-kasu batzuei bezainbesteko arreta ez diegu eskaini. Zulo horren jabe izanda, Emaginetik guregana hurbildu ziren militante torturatu horien interpelazioari heldu genion, eta torturaz jarduteko marko feminista bat eraikitzeko ariketa kolektiboa egin dugu publikazio honetan.
Ariketa kolektibo honetan, beraz, ikuspegi feministatik aztertu nahi izan dugu errepresio-molde jakin bat: Euskal Herriko gatazka politiko-armatuan borrokatu duten emakumeek* pairatu dituzten torturak. Torturak indarkeria matxistaren begiradatik aztertuko ditugu, are gehiago, torturak indarkeria matxisten beste ertz bat baino ez direla uste dugu. Emakume* militante hauen kontrako bortxa jakin hau, tortura politikoa, bi menderakuntza-ardatzen bidegurutzean gauzatzen da: alde batetik, emakume* kategoriak zedarritzen duen menderakuntza-ardatza, indarkeria-mota askoren jomugan jartzen zaituena; beste alde batetik, nazio-zapaldu baten kide izan eta herri hori askatzearen alde borrokatzeak beste (estatu-)indarkeria askoren jomugan jartzen zaitu.
Edozein feministaren modura, indarkeria matxistak pairatu dituzten emakume* guztien erreparazioa nahi dugu, baita torturak jasandako emakumeenak* ere. Prozesu kolektibo honen helburua horixe da, emakume* horien berregite-prozesuetan bidelagun izatea. Izan ere, edozein erreparaziok, edozein berregitek pertsonala bezain kolektiboa izan behar du, ezinbestean.
Liburu honek, beraz, kontzientziak astindu nahi ditu. Ezerosoa eta mingarria den gai bat hizpidera ekarri nahi du. Jakin badakigu torturaren gaiak gaur egun pereza, erreakzio eza, isiltasuna edo distantzia jarri nahia modukoak eragiten dituela. Hain justu, halako erantzunek eta tortura hizpide ekartzeak dakartzan deserosotasun eta ezinegon horiei aurrez aurre begiratu nahi diegu, iskin egin gabe. Iraganean lurperatu nahi den errealitate hori gaur egun bizi-bizirik dagoela azalerazi nahi dugu. Tortura politikoak, oro har, eta, sexu-tortura politikoak, zehazki, indarkeria matxisten testuinguruan kokatuko ditugu, eta bortxa horiek aztertzeko marko analitiko-feminista bat garatzeko lehen urratsak egin nahi ditugu. Halako marko bat sortzearekin hiru geruzatan eragin nahi genune: batetik, torturatu dituzten herritarrentzat tresna baliagarri bat izatea nahiko genuke, bizi izan dutena ulertzeko marko feminista bat eskaintze aldera; bestetik, torturak bigarren pertsonan bizi izan dituztenei, izuaren geografiak feminismotik ulertzeko eta desaktibatzeko marko berri bat eman nahi diegu, erreparazioan bidelagun eraginkor izateko baliabideak izan ditzagun; eta, azkenik, torturak hirugarren pertsonan bizi izan dituztenentzat erreparazio sozial horretan eragile aktibo bilakatzeko bultzada izan nahi du.
Gogoeta kolektibo baten lehen emaitza baino ez da liburu hau, ibilbide kolektibo hau elikatzeko tresna izan nahi duena, argitalpenaren osteko urratsetan ere elkarrekin birpentsatzekoa eta adarkatzekoa. Egitasmoaren koordinazio-lanak Emagineko lantaldeak egin ditu, eta lantalde horretara gehitu da Olatz Dañobeitia. Izan ere, liburua osatzeko Olatz Dañobeitiak 2024ean defendaturiko Militantzia eta errepresio politikoaren azterketa feminista bat: 90eko Ezker Abertzaleko emakumeen kasua (EHU) tesiko ekarpenak hartu ditugu oinarri nagusitzat. Nolanahi ere, gogoetak eta kokapenak hainbat kide feministarekin eta Ezker Abertzaleko komunitate politikoarekin partekatu eta kontrastatu ditugu. Beste behin, Txalaparta editorialarekin kaleratu dugu liburua.
25 - 09 - 09
Mario Onaindia Fundazioaren GRAND PLACE aldizkariaren 22. zenbakia Zaintzei eskainia da. Bertan, beste artikulu ugarirekin batera, Ainara Santamariak eta Miren Arangurenek idatzitako Gure aldarri feminista: zaintza publiko komunitarioa argitaratu da:
GURE ALDARRI FEMINISTA: ZAINTZA SISTEMA PUBLIKO KOMUNITARIOA
“Goizeko 5:00ak dira, gorputz lokartua ohetik jaiki eta herriko plazan elkartu gara. Gaurkoan, txaleko horiei, txilibituei, megafonoei eta mobilizazio ezberdinetan erabiltzen diren tresnei esekitokiak, amantalak, erratzak, pardelak, gurditxoak edo egunerokoan bizitzeko behar ditugun zereginei lotutako hamaika gailu gehitu zaizkie. Ez da oharkabean pasatzen den irudia, kalera atera ditugun tramankuluak gehienetan lau pareten artean ezkutatuta mantentzen baitira. Gailuei loturiko zaintza lanak eta zaintzaileak ere gisa berean dira, ikusezin eta aitortzarik gabe. Horregatik altxa gara bestelako zaintza sistema bat aldarrikatzera greba feminista orokorrean. Mugimendu feministak bizitzaren itzal laburraz kezkatuta, planto egin dio axolagabekeriari.
Irakurri artikulua osorik hemen: marioonaindiafundazioa.org
25 - 06 - 25
Euskaltzaindiak horrela jasotzen du ahaideren esanahaia:
- Norbaitentzat bere familiakoa beste norbait.
- Espezie batentzat jatorriz aski hurbila den beste espezie bat
Emaginen urteak daramatzagu elkartea barne mailan bizigarriagoa bihurtu nahian. Aspaldi ikasi genuen ez dagoela eraldaketa sozialik eraldaketa pertsonalik eta taldeko eraldaketarik gabe. Horregatik, kanpora begira aldarrikatzen eta sustatzen duguna barne mailan ere lantzen saiatzen gara. Teorietan garatzen duguna, praktikara eramaten, alegia. Batzuetan kanpo laguntza eskatu izan dugu barruko korapiloak askatzeko eta hainbat lanketa egiteko. Beste batzuetan, gure kabuz egiten dugu lan hori eta feminismoak egiten dituen ekarpenak Emagineko barne funtzionamenduan txertatzen ditugu tresna gisa.
Era berean, saiatzen gara gure lan esparrura ekartzen zaintzaren ideia. Izan ere, ulertzen dugu jardun feministaren oinarrietako bat hori dela, eta kanpora begira ez ezik barrura begira ere isla izan behar duela. Horregatik, konpromiso berri bat hartu dugu eta araudi orokorrak ezarritako baimen eta lizentzien logika heteropatriarkala gaindituko duen ahaidegrama feminista txertatu dugu gure lan tresnen artean, beste elkarte eta antolakunde batzuetan egiten ari diren bezala.
Araudi orokorrean, langileen estatutoan zein erreferentziako lan hitzarmenean, logika heteropatriarkalaren arabera xedatzen dira laneko lizentziak. Pertsona batengatik langileak baimen eta lizentziak hartzeko eskubidea du, beti ere zaintza beharrean dagoenak langilearekin odolezko-, ezkontzazko-, izatezko bikotekidezko-ahaidetasuna badu edota elkarrekin bizi badira era ofizialean. Logika horrek ez ditu Emagineko kideon sareak islatzen eta gutxiago beharrak asetzen. Izan ere, gure sareetan bestelako ahaideak ere agertzen dira: lagunak, izebak, bizilagunak, hurbil ditugun beste espezie batzuetako kideak… Gure inguruko sare zabal horiek aitortu eta bertan ematen den zaintza sustatzeko helburua du ahaidegrama feministak. Tresna berri honen bidez, zaintzeko eskubidea gurekin odol loturarik edo afinitate legalik ez duen gertukoengana zabalduko dugu.
Sistemak ezarritako logika gainditu eta, denok zaintzarekiko dugun erantzukizun kolektiboaren ildotik, elkar zaintza sustatu izan da hasieratik Emaginen. Hala, ezkontzazko-, izatezko- zein odol- ahaideetasunik gabeko gertuko pertsonak zaintzeko baimen eta lizentziak hartu ahal izan ditugu bertako langileok. Orain arte, modu informalean hartu ditugu baimen horiek. Orain, ordea, Elkarteak hasieratik izan duen borondatea egonkortzeko eta formalizatzeko tresna jarri dugu martxan: ahaidegrama feminista.
Gure lan funtzionamendu akordio berrian, legeak ezartzen dituen odolkidetasun zein afinitate lotura bidezko bigarren mailarainoko ahaideen zaintza baimenekin batera, zaindu nahi ditugun gertukoak zaintzeko aukera zabalduko dugu ahaidegrama feministaren bidez. Momentuz, orain arte ezagutu dugun baimen sistemaren logika (familian oinarritutakoa) eta ezarri nahi dugun logika berria (ahaidegrama sozio-afektibo feminista) aldi berean osagarriak izango dira, etorkizunean ahaidetasun feministetan sakontzeko baldintzak sortzeko.
Ahaidetasun hitzaren esanahiari jarraiki, gurekin legezko-, zein odol loturarik ez duen gertukoengana zabalduko dugu zaintzeko eskubidea, izan pertsonak zein hurbil ditugun beste espezie batzuk. Azken finean, gure egunerokotasunean estuagoa izan daiteke lagun batekin edo animali batekin dugun harremana, senide batzuekin duguna baino. Sistemak inposatu bezala, ez ditugu familia edo bikote harremanak pribilegiatu nahi. Guk geuk erabaki nahi dugu nor zaintzeko prest gauden, zein diren gure sareak, eta ahaidetasun berriak sortzeko apustua erakundetzen joan.
Uste dugu sistema hau arrakalatzen jarraitzeko, hots, familia deszentralizatzeko, ahaidetasun feministak sortzeko zein elkarrekikotasunean oinarritzen diren zaintzak sustatzeko tresna izan daitekela ahaidegrama. Horregatik, zuen lantokietan ahaidegramaren tresna sortzera gonbidatzen zaituztegu eta horrekin batera, zuen elkarte, erakunde edo lantokian zaintzaren eta bizigarritasunaren inguruko hausnarketa egitera. Segi dezagun ahaidetasun feministak josten!
25 - 05 - 23
2024an ekin zion Larrabetzuko Udalak zaintza sistemaren inguruan gogoetatzeari. Momentuko egoera zein zen hobeto ezagutzeko diagnostiko bat egitetik ekin zion bideari, eta Emagin Elkartea aritu ginen hasierako urrats horretan laguntzen. Diagnostiko horri esker argiago ikusi dira Larrabetzun zaintzaren alorrean momentuan azaleratzen diren beharrak, urgentziak eta gogoak zein diren. Orain, emaitzak esku-artean, zaintzak demokratizatzeko lanean jarraitzea erabaki du Larrabetzuko Udalak eta diagnostikoan agertutako erronkei erantzuteko ekintza plan bat diseinatuko dugu aurten.
Alde batetik, zaintza lanen aitortzan, eta balioespenean sakontzeko ekintzak definituko dira. Baina horrez gain, zaintzaren inguruko diskurtsoak eraldatu eta erantzunkidetasuna sustatuko dutenak, zaintzaileen bizi eta lan baldintzak hobetuko dituztenak, arreta publikoa hobetu eta saretze komunitario sustatuko dutenak. Gainera, modu konkretu batean egingo da bidea, lankidetzan. Izan ere, Larrabetzun 2024tik gaur egunera arte buru belarri lanean diharduen herritar talde bat ari da Emagin eta Udala egiten ari diren lana norabidetzen.
Beste toki batzuetan gai horien bueltan egiten ari direna ezagutzea izango da ekintza plana sortzeko prozesuko lehenengo eginkizuna eta horretarako hiru aukera izango ditugu udara bitarte izango diren esperientzien plaza izeneko dinamikaren bdiez. Bakardadea eta zaintzaileen zaintza hizpide hartuta burutu zen lehenengo esperientzien plaza.
Getxo Zurekin eta Eibar zein Elgoibarko Udaletxeek zaintzako eta etxez-etxeko langileentzat eskaintzen duen doaneko aholkularitza zerbitzua hurbildik ezagutzeko aukera izan genuen bertan. Ekainaren 4an eta 16an beste esperientzia batzuk ezagutzeko hitzorduak izango dira. Pertsona desgaituen errotze komunitarioa izango da gaia lehenengoan eta landa eremua eta eguneko arreta bigarrengoan.
25 - 04 - 03
Esan dezakegu Emaginen lan ildo egonkorra bihurtu dela zaintzaren gaia. Ohikoa da zaintza diagnostikoak edo hauek demokratizatzeko ekintza planak sortzeko prozesuetan bidelagun aritzea Euskal herriko luze zabalean. Prozesu horietan egiten dugun lan teknikoa hobetze aldera, ezinbestekoa da lantzean-lantzean zaintzaren inguruan pentsatzeko tartea hartzea. Gogoetatzerakoan gustatzen zaigu beste batzuk gai honi buruz esaten dutena ezagutzea, baina baita gure ideak beste batzuekin elkarrizketan jartzea ere. Horretarako aprobetxatzen ditugu solasaldiak, hitzaldiak edo, kasu honetan bezala, monografikoak.
STEILASek “Feminismo eta zaintzaren krisia: erronkak eta hausnarketak” izeneko liburuan parte hartzera gonbidatu gintuenean ez genuen zalantzarik izan. Azken aldian bolo-bolo dabilen sistema publiko komunitario baten aldeko apustuak egungo zaintza antolaketari ekarri ahal dizkion onuren inguruan gogoetatutakoak idatziz jasotzeko aprobetxatu dugu parada. Bereziki komunitario hitzak iradokitzen digunaren inguruan jarduten dugu Steilasentzat idatzitako artikuluan, honen mugez baina, batez ere, aukerez.
Gure artikuluarekin batera, beste 10 idazki datoz liburuan . Bertan topatuko ditugu Maider Barañano, Urzuri Castello, Arantza Fernández de Garayalde, Lore Lujanbio, Isabel Otxoa, Marina Sagastizabal, Arantza Urkaregi, Begoña Zabala eta STEILASeko Idazkaritza Feministak zaintzari buruz egindako hausnarketak.
Liburua PDFan deskargatu daiteke, hemen klik eginez.
25 - 04 - 01
Beste urte batez martxan dauzkagu Indarkeria Matxistaren prebentziorako guneak eta arreta zerbitzuak. 2025eko udaldira iritsi aurretik jada lanean gabiltza, eta aipamen berezi bat egin nahi diogu urteko lehen zerbitzuei, hauek txotx denboraldian eskaini ditugu bai Astigarragan, bai Hernanin.
Ukaezina da, nahiz eta espazio, egoera eta modu anitzetan ematen den indarkeria matxista, jai guneak gertakari hauen eszenatoki nagusi direla. Jai parekide eta askeak nahi ditugu gure herri, auzo eta hirietan, eta hori sustatzeko lanean gabiltza. Udara honetan gure zerbitzuak Euskal Herri osoko txoko ezberdinetan egongo dira; informazio gune gisa, arreta puntu presentzial bezala, bai eta arreta telefono moduan.
Denbora bat igaro da zerbitzu hauen banaketa eman genuela Emaginetik. Egindako ibilbideak eta bizitako esperientziek jaietan ematen diren indarkerien inguruan sakontzeko gailuak sortzera eta hobetzera eraman gaitu. Informazio guneak, sentsibilizaziorako baliabide ezagunak dira gaur egun, eta erreferentzialtasun handia dute herritarren artean. Arreta puntuak, aurrez aurreko arreta gisa, gailu oso baliagarria bilakatu dira ere hainbat lekutan. Bertan, lehen esku hartze bat ematen dugu, leku seguru bat. Horretaz gain, telefono bidezko arretak ere izango ditugu udaldi honetan.
Festa parekideen aldeko apustu bat eginez, adi egon gure sareetara, jai guneetan elkar topatuko gara!
Duela pare bat urte Emagineko kideongana ate-joka etorri ziren emakume* militante batzuk, torturak jasandakoak guztiak ere, eta Nafarroako Torturatuen Sarean bertan edo horren bueltan torturaren aurkako dinamiketan ekinean zebiltzanak. Torturak eragindako bortxak izendatzeko, aletzeko eta ulertzeko analisi feminista bat osatzeko behar kolektiboa azalerazi ziguten: marko feminista bat eraikitzearen garrantziaz ohartarazi gintuzten. Adierazi zigutenez, ez zuten testingantza-bilduma bat osatzeko premiarik sentitzen, bestelako behar batek eraman zituen gurekin biltzera: bizitako bortxa-egoera eta bortxa-gertaera horiek berrinterpretatzeko tresna bat elkarrekin eraikitzeko gonbidapena egin nahi ziguten, betiere feminismoa iparrorratz izanda.
